Test tabletu internetowo-multimedialnego BlackBerry PlayBook
14/01/2012
Według producenta tablet BlackBerry PlayBook ma służyć do pracy i rozrywki. Autor niniejszej recenzji postanowił się przekonać, czy opłaca się zrezygnować z modelu opartego na popularnym Androidzie na rzecz tego urządzenia ze specyficznym systemem operacyjnym.
Obudowa
Ciemnoszary spód ma gumowane wykończenie i nie posiada żadnych błyszczących dodatków. Srebrne logo producenta jest tu jedynym widocznym akcentem podkreślającym proste oraz eleganckie wzornictwo. Ten 7-calowy tablet od początku sprawia wrażenie solidnego oraz dobrze przemyślanego konstrukcyjnie urządzenia. Ekran został otoczony niewielką gumową obwódką, która wystaje na około pół milimetra. Chociaż nie zaleca się kładzenia PlayBooka na wyświetlaczu, to i tak jest to praktyczne rozwiązanie.
Jako że spód obudowy jest jednolity, jest on bardzo sztywny i nawet podczas usilnych prób nie udało się go ugiąć. Niestety, ze względu na niewielkie rozmiary urządzenia bateria jest wbudowana, ale jest to cecha większości tabletów. Ponieważ nie widać żadnych śrubek, zagadką jest, jak można otworzyć obudowę.
Liczba dostępnych interfejsów zewnętrznych nie zachwyca. Poza mikro HDMI pozwalającym na podłączenie PlayBooka do telewizora lub zewnętrznego wyświetlacza znajdziemy również port mikro USB 2.0. Co ciekawe, producent nie zapewnił kabla do podłączenia urządzenia do komputera. Znajdujący się w sąsiedztwie 3-stykowy port służy do podpięcia dostępnej oddzielnie podstawki ładującej. Ostatnie wejście pozwala na podłączenie zestawu słuchawkowego. Omawiany tablet nie posiada czytnika kart SD.
Łączność
Dostępne aktualnie wersje urządzenia (16/32/64 GB) posiadają moduły WiFi oraz Bluetooth 2.1. Oznacza to, że mobilność PlayBooka została mocno ograniczona, a brak modemu 3G odczują szczególnie osoby lubiące mieć stały dostęp do internetu. Użytkownicy telefonów BlackBerry mogą użyć smartfona do udostępnia połączenia internetowego dla tabletu poprzez Bluetooth lub Wi-Fi. To ostatnie pozwala na pobieranie za pomocą specjalnej aplikacji danych bezpośrednio z telefonu. Producent udostępnia darmowe oprogramowanie umożliwiające automatyczne tworzenie kopii zapasowych dokumentów na komputerze.
Bezpieczeństwo
Tablet łączy w sobie cechy urządzenia do pracy oraz zabawy, więc ważną rzeczą jest możliwość ograniczenia dostępu do danych niektórym użytkownikom, by zabezpieczyć je przed dziećmi lub niepowołanymi osobami. Zainstalowany system operacyjny Tablet OS 1.0 pozwala na autoryzację dostępu dla wybranych aplikacji oraz użytkowników. Na przykład program może mieć pozwolenie na dostęp jedynie do swoich własnych plików. Według producenta jailbreaking nie jest możliwy; oznacza to, że nie zainstalujemy na tym tablecie systemu Android lub aplikacji przeznaczonych dla innych systemów operacyjnych.
Oprogramowanie
System operacyjny (po zaktualizowaniu będzie to wersja 1.0.8.4985) jest tworem RIM bazującym na UNIX-ie. Więcej informacji na jego temat znajduje się w części Osiągi. Wersja 2.0 tego systemu pod nazwą BlackBerry PlayBook OS ma zostać wypuszczona wkrótce. Ma ona wspierać technologię Adobe Air 3.0 oraz Adobe Flash 11 i zapewniać możliwość uruchomiania aplikacji Androida poprzez przekonwertowanie ich przez programy dostępne w App World.
Niestety, PlayBook nie został wyposażony w aplikację pozwalającą na obsługiwanie poczty elektronicznej, toteż można to robić tylko przez przeglądarkę. Rozwiązaniem jest zastosowanie BlackBerry Bridge oraz telefonu BlackBerry, co pozwala programom obsługującym pocztę na przetwarzanie danych pobranych ze smartfonu. Po podłączeniu obu urządzeń pojawia się menu umożliwiające dostęp do kontaktów, kalendarza, notatek oraz właśnie poczty.
Problemem konkurencyjnego systemu, Androida, są jego braki w zapewnieniu bezpieczeństwa danych. Ze względu na swój gwałtowny rozwój Android, jako system typu open source, boryka się z problemem szkodliwego oprogramowania. Spowodowane jest to faktem rozpowszechniania oprogramowania nie tylko poprzez oficjalne serwisy (sklepy), ale również w niekontrolowany sposób w internecie. Oczywiście dostępne są różne programy antywirusowe, ale nie każdy użytkownik zdaje sobie sprawę z potrzeby ich stosowania.
Ten scenariusz nie powtórzy się w przypadku produktów firmy RIM, ponieważ klienci biznesowi (szczególnie pracownicy dużych korporacji o rozbudowanej strukturze informatycznej) są bardzo czuli na problemy związane z bezpieczeństwem. RIM nie udostępniło kodu źródłowego systemu operacyjnego, pod którym pracuje tablet, a aplikacje dostępne są jedynie w BlackBerry App World. Istnieją narzędzia pozwalające na symulowanie środowiska systemu operacyjnego, więc programiści mogą pisać własne aplikacje.
Zainstalowane fabrycznie przez producenta programy zostały podzielone na następujące kategorie: multimedia, gry, biznes oraz serwisy społecznościowe. Aplikacje te są niezbędne do przeglądania zdjęć oraz odtwarzania filmów i muzyki. Dodatkowo znajdziemy także programy pozwalające na przeglądanie zawartości serwisu YouTube oraz pokazujące aktualną pogodę; brak jest jednak czytnika e-booków. W wolnym czasie możemy pograć w Need for Speed Undercover oraz w Tetrisa.
Brakujące aplikacje nie stanowią problemu, gdyż można je pobrać z App World. Zwolennicy sklepu Android będą zaskoczeni liczbą dostępnych tam aplikacji. Autor nie zna konkretnych liczb, ale żadna z dostępnych tam kategorii nie sprawia wrażenia ubogiej. Więcej gier jest jednak dostępnych w Android Market, co zapewne spowodowane jest faktem, że Nvidia, firma, która stworzyła platformę Tegra, może wpływać na ich twórców.
Kamerki
Tylna kamerka o rozdzielczości 5 MPx nie robi już dzisiaj na nikim wrażenia, ale przednia 3 MPx nie jest rzeczą często spotykaną. Dla porównania tablety Sony S i P posiadają kamerki 0,3 MPx. Również iPad 2 wypada słabo, gdyż jego kamerka 0,3 MPx ma problemy z ostrością obrazu. HTC Flyer oraz Dell Streak wypadają nieco lepiej z 1,3 MPx. W przypadku PlayBooka przeszkodą w wideorozmowach o wysokiej rozdzielczości może być tylko zbyt słaby transfer.
Liczby to jednak nie wszystko i jakość obu kamerek okazała się gorsza od dobrych kamerek z tabletu Sony P. Robione nimi zdjęcia wychodzą nieostre, bez względu na to, czy używany był zoom. Podobnie wygląda sytuacja podczas robienia zdjęć w pełnym słońcu.
Urządzenia wejścia
Czarna ramka otaczająca wyświetlacz tabletu wydaje się być bardzo szeroka (1,7 cm). Takie rozwiązanie było spowodowane pominięciem przez producenta przycisków Home, Back oraz Menu. Dodajmy, że te trzy przyciski w przypadku Androida znajdują się na dole po lewej. PlayBook nie potrzebuje fizycznych przycisków, ponieważ te same komendy są wywoływane przez ruchy palcem po ekranie:
- wybudzenie: przeciągnięcie palca od góry do dołu ekranu (lub na odwrót),
- przełączanie pomiędzy aplikacjami: przeciągniecie palca od lewej lub prawej krawędzi do środka ekranu,
- zamknięcie aplikacji: przeciągniecie palca od dołu do środka ekranu,
- otwarcie menu lub aplikacji: przeciągniecie palca od góry do środka ekranu.
Wirtualna klawiatura może zostać wywołana na ekran, a gdy urządzenie znajduje się w pozycji horyzontalnej, bardzo dobrze obsługuje się ją za pomocą kciuków. Nie będzie to nowością dla użytkowników smartfonów marki BlackBerry. Niestety, PlayBook nie posiada opcji głosowego wprowadzania tekstu. Klawiatura zawiesiła się raz podczas testu, ale było to na tyle poważne, że trzeba było wykonać reset tabletu, aby usunąć ją z wyświetlacza.
Minusem jest wolna rotacja ekranu. Zdaje się to być winą oprogramowania, a nie samego czujnika, jako, że NFS Undercover działa bez zarzutu.
System operacyjny jest podzielony na zakładki i kategorie. Otwarte aplikacje są pokazane na ekranie głównym w postaci miniaturek (do 8 uruchomionych aplikacji). W zakładkach znajdziemy Ulubione, Media oraz Gry. Jest to swego rodzaju filtr dla wszystkich aplikacji, które są wyświetlane w zakładce Wszystkie. Zakładki w kategoriach nie mogą być przenoszone. Android 3.2 pozwala na większą swobodę działania.
Zainstalowana przeglądarka działa bardzo dobrze. Przewijanie oraz przybliżanie przy pomocy dwóch palców jest proste, a kliknięcia są dokładne. Przeglądarka wspiera Flash oraz HTML 5. Zakładki pojawiają się, gdy menu zostaje przeciągnięte z górnej krawędzi na ekran. W takim widoku można przewijać obraz w prawo oraz w lewo, aby przeglądać miniatury stron. Android 3.2 nie posiada tej opcji.
Obraz
Siedmiocalowy ekran typu IPS posiada wysoką rozdzielczość, 1024 x 600 pikseli. Warto zauważyć, że 10-calowe tablety mają zazwyczaj rozdzielczość 1280 x 800. Jest to wyświetlacz pojemnościowy z obsługą dotyku wielopunktowego. Co prawda jego błyszcząca powierzchnia sprawia, że bardzo szybko pokrywa się on odciskami palców, ale problem ten dotyczy wszystkich tabletów.
| |||||||||||||||||||||||||
rozświetlenie: 95 %
na akumulatorze: 499 cd/m²
kontrast: 780:1 (czerń: 0.64 cd/m²)
Urządzenie posiada bardzo wysoki kontrast, 780:1. Jasność barwy czarnej przy maksymalnym podświetleniu to 0,64 cd/m². Luminancja jest fantastyczna, gdyż wynosi prawie 500 cd/m. Kiedy ekran zostaje przyciemniony, kontrast jest wyższy. Przydaje się to zwłaszcza przy pracy w pomieszczeniu, bo czujnik światła automatycznie przygasza wyświetlacz, gdy znajdujemy się w ciemniejszym miejscu. Dzięki temu czerń na ekranie sprawia wrażenie bardzo głębokiej. Kontrast matrycy PlayBooka jest prawie taki sam, jak w przypadku tabletów iPad 2 (843:1), LG V900 (778:1), Acer W500 (881:1) oraz Samusng Galaxy Tab 10.1v (805:1). W tej konkurencji nadal wygrywa Motorola Xoom z wynikiem 1491:1.
Średnia luminancja maksymalna na poziomie 491 cd/m² daje PlayBookowi pierwsze miejsce wśród dotychczas przetestowanych tabletów. Konkurencyjne urządzenia pozostają daleko w tyle: Sony Tablet P może się pochwalić wynikiem 369 cd/m², w iPadzie 2 jest to 368 cd/m², w LG V900 - 381 cd/m², w Galaxy Tabie 10.1v - 305 cd/m², a w Motoroli Xoom - 304 cd/m².
Nie ma wątpliwości, że jasność obrazu będzie wystarczająca do zapewnienia komfortowej pracy na dworze, nawet mimo błyszczącej powierzchni ekranu. Pojawiające się odbicia zależą od kąta padania światła, ale można je łatwo wyeliminować przez przesunięcie się w cień.
Kąty widzenia można opisać jako dobre lub bardzo dobre w zależności do pozycji urządzenia. Zamieszczone poniżej zdjęcia kątów nie pokazują żadnych przekłamań kolorów, bez względu na to, pod jakim kątem patrzymy na ekran. Pamiętajmy jednak, że w ekranie typu IPS takie właściwości wyświetlacza nie powinny budzić zdziwienia.
Osiągi
RIM zdecydowało się na zainstalowanie dwurdzeniowego procesora ARM Cortex A9 z taktowaniem zegara 1 GHz. To ta sama jednostka, która jest zintegrowania z układem Nvidia Tegra 250. Platforma zastosowana PlayBooku nazywa się OMAP 4430 i pochodzi od Texas Instruments. Za grafikę odpowiada układ PowerVR SGX540 (DirectX 10.1, Shader 1.4), również produkcji Texas Instruments.
Egzemplarz, który dostaliśmy na testy, posiadał 1 GB pamięci RAM DDR2 oraz 16 GB pamięci masowej, która niestety nie może zostać rozszerzona z uwagi na brak czytnika kart SD i microSD. Jeśli zatem ktoś potrzebuje pojemniejszego dysku, musi zdecydować się na model 32 lub 64 GB.
System operacyjny tabletu bazuje na QNX, który jest pochodną UNIX-a z mikrojądrem. Zaletą takiego rozwiązania, porównując do systemów ze zwykłym jądrem, takimi jak Android (jądro Linuksa), jest rozbicie operacji na serię mniejszych zadań (zwanych serwerami), przez co dodatkowe aplikacje zajmują się jedynie swoimi serwerami, a nie całym systemem operacyjnym.
Wielką zaletą jest rzeczywista wielozadaniowość, którą wspiera dwurdzeniowy procesor, 1 GB pamięci RAM oraz elastyczność QNX. Nie jest to rozwiązanie jedynie teoretyczne, gdyż faktycznie widać je w pracy tabletu. Np. miniatury na głównym ekranie nie są wyświetlane jako ikony, ale pokazują faktyczny stan aplikacji (kamerka, odtwarzacz wideo, przeglądarka internetowa, gry, itp.).
Kluczem do dodatkowych opcji oferowanych przez WWW są Flash 10.1 (odtwarzanie plików wideo jako Full HD) oraz HTML 5 (poprawiona implementacja wideo oraz grafiki). PlayBook posiada wsparcie dla obu tych technologii, ale to samo tyczy się systemu Android 3.2.
Wydajność TI OMAP 4430 plasuje się na dole ogólnego zestawienia, ale jest wystarczająca, aby dorównać najlepszym smartfonom. G Optimus P920 3D (OMAP 4430, SGX540) zdobył 47337 punktów w teście BrowserMark. PlayBook posiada te same podzespoły i może pochwalić się nieco gorszym wynikiem, 43375 punktów.
W testach BrowserMark, Google V8 oraz SunSpider 0.9.1 okazało się, że tablet RIM wypada słabo na tle konkurencji. BrowserMark oraz Google V8 sprawdzają możliwości JavaScript/HTML przeglądarki. SunSpider skupia się jedynie na JavaScript. Oznacza to, że osiągnięte wyniki nie są wystarczające do ogólnej oceny wydajności systemu operacyjnego.
Filmy i gry
W kolejnym teście odtworzono kilka filmów w rozdzielczości HD (720p, 1080p) w formatach MPEG4 oraz WMV (z kodekiem H.264). Żaden z nich nie okazał się problem dla PlayBooka.
Również gry chodzą bardzo dobrze, ale przecież nazwa tabletu do czegoś zobowiązuje. Poza fabrycznie zainstalowanymi grami, Tetrisem oraz wyścigami NFS Undercover, inne tytuły można znaleźć w App World. Co prawda ich różnorodność nie jest tak duża, jak w przypadku Android Market, ale spowodowane jest to brakiem dużych wydawców oferujących gry pod ten system operacyjny. Przykładem może być tu Rockstar Games oraz wydanie Grand Theft Auto 3 jedynie na Androida.
Wpływ na otoczenie
Hałas
PlayBook pracuje w całkowitej ciszy, ponieważ nie posiada wentylatora.
Ciepło
Obudowa nagrzewa się już podczas normalnego użytkowania tabletu, nawet bez oglądania filmów czy grania w gry, ale temperatura rzadko przekracza 30°C na spodzie. Podczas pracy pod obciążeniem wynosiła ona 38°C, ale taka temperatura została osiągnięta jedynie podczas odtwarzania filmów 1080p. Średnia temperatur maksymalnych spodu w teście obciążeniowym to 33°C. Gumowe pokrycie spodu ma tendencję do większego nagrzewania się, niż plastikowe i aluminiowe elementy obudowy.
(+) The maximum temperature on the upper side is 34.4 °C / 94 F, compared to the average of 33.7 °C / 93 F, ranging from 20.7 to 53.2 °C for the class Tablet.
(+) The bottom heats up to a maximum of 37.5 °C / 100 F, compared to the average of 33.2 °C / 92 F
(+) In idle usage, the average temperature for the upper side is 28.3 °C / 83 F, compared to the device average of 30 °C / 86 F.
Głośniki
Głośniki znajdują się z prawej oraz lewej strony urządzenia. Wydawany przez nie dźwięk jest bardzo dobry, biorąc pod uwagę niewielkie rozmiary tabletu. Przy maksymalnym podgłośnieniu i odtwarzaniu muzyki rockowej brzmi pusto i tandetnie, ale po zmniejszeniu natężenia do 75% dźwięk brzmi znakomicie, a słyszalny bas wprawia obudowę w lekkie wibracje. Co ciekawe, aplikacja do odtwarzania muzyki przechowuje osobne ustawienia głośności dla słuchawek oraz głośników. Zapobiega to „ryczeniu" głośników po odłączeniu słuchawek.
Wydajność akumulatora
Czas na jedno z najczęściej zadawanych przez potencjalnych kupców pytanie, mianowicie jak długo tablet działa na baterii. Nasze testy wykazały 12 godzin i 20 minut w stanie bezczynności. Wydaje się to być okazałą wartością, ale ze względu na brak aktywności, ograniczone podświetlenie ekranu oraz wyłączone moduły bezprzewodowe nie oddaje prawdziwego czasu pracy urządzenia. PlayBook działał przez 7 godzin i 7 minut z włączonym modułem WLAN oraz słabym podświetleniem ekranu (luminancja na poziomie około 100 cd/m) przy przeglądaniu stron internetowych oraz oglądaniu plików multimedialnych. Galaxy Tab 10.1v osiągnął lepszy wynik, choć jest 10-calowym tabletem; wyłączył się po 9:35 h. LG V900 działało 7:15 h, iPad 2 - 7:30 h, a Motorola Xoom 7:26 h.
Za zasilanie odpowiadają dwie baterie litowe o pojemności 10 Wh każda. Znajdują się on po prawej oraz lewej stronie tabletu, dzięki czemu jest on dobrze wyważony. Pojemność akumulatorów jest dość mała w porównaniu do konkurencyjnych urządzeń. Acer W500 posiada ogniwa o pojemności 35 Wh, Motorola Xoom - 24,5 Wh, a iPad 2 - 25 Wh. Mimo to długie działanie na zasilaniu wewnętrznym jest niewątpliwą zaletą PlayBooka.
| wyłączony / stan wstrzymania |   0.1 / 0.1 W |
| luz |  1.7 / 3.2 / 3.3 W |
| obciążenie |
4.1 / 5.4 W |
    
| |
Legenda:
min: ,
med: ,
max: Voltcraft VC 960 | |
Podsumowanie
BlackBerry PlayBook wygląda na pierwszy rzut oka jak kosmita. W czasach gdy Android staje się coraz popularniejszym systemem operacyjnym, a liczba dostępnych aplikacji wzrasta w zastraszającym tempie, RIM zdecydowało się na zastosowanie własnego systemu operacyjnego, BlackBerry Tablet OS 1.0.
Mocne strony tego urządzenia można szybko zauważyć, jeśli tylko użytkownik jest otwarty na możliwości nowego systemu operacyjnego. Producent nie poszedł jednak na całość. Najbardziej rzucającą się w oczy modyfikacją jest brak przycisków Home oraz Back, a zamiast tego zaoferowanie czułej na dotyk ramki wyświetlacza, która pozwala na przełączanie pomiędzy działającymi aplikacjami za pomocą pociągnięcia palca. Android potrzebuje do tego dwóch ruchów oraz wykorzystania przycisków funkcyjnych. Wskaźniki kursora w tekście pozwalają na dokładniejsze wprowadzanie zmian, niż w Androidzie.
Tablet OS okazał się być intuicyjnym systemem z wieloma funkcjami odpowiadającymi za bezpieczeństwo danych (np. autoryzacja aplikacji) oraz dobrą synchronizacją. BlackBerry App World jest dobrze posegregowane, szczególnie jeśli chodzi o aplikacje związane z finansami, organizacją czasu oraz biznesem. Tablet zyskuje poprzez istniejące już społeczeństwo programistów na telefony BlackBerry.
Ciekawym rozwiązaniem byłaby możliwość instalowania na tablecie aplikacji przeznaczonych dla systemu Android i choć nie jest to niezbędne dla jego sprawnego funkcjonowania, to z pewnością podniosłoby wydajność urządzenia. Opcja ta ma się pojawić w następnej wersji Tablet OS, 2.0 (platforma BBX z Android Runtime).
Ten 7-calowy tablet pokazał się z jak najlepszej strony pod kątem mobilności. Pomimo tego, że posiada błyszczący wyświetlacz, bardzo intensywne podświetlenie ekranu pozwala na komfortową pracę w słońcu. Pamiętajmy jednak, że ustawione na maksimum podświetlenie (przy wyłączonym czujniku światła) znacząco skróci czas pracy urządzenia na baterii. Niewielka i poręczna obudowa nie pozostawia niczego do życzenia, podobnie jak bardzo wysoki kontrast.
Alternatywny system operacyjny nie został uznany przez autora za wadę; wręcz przeciwnie - może on być zaletą tego tabletu. Producent zastosował w nim wiele ciekawych rozwiązań, z których przykład mogą brać przyszłe wersje Androida.
Użytkownicy telefonów BlackBerry będą się czuć bardzo komfortowo podczas korzystania z tego tabletu, ponieważ urządzenia mogą wymieniać dane, a telefon może udostępniać swoje połączenie internetowe. Oznacza to, że nie trzeba będzie czekać na droższą wersję PlayBooka z modemem 3G.
