Microsoft Surface Pro to sprzęt, na którego pomysł można było wpaść, obserwując rozwój dwóch klas urządzeń – tabletów i laptopów. Te pierwsze stają się coraz większe i wydajniejsze, a drugie – coraz bardziej smukłe i mobilne. Surface Pro 4 jest takim właśnie wydajnym tabletem, który w połączeniu z przypinaną klawiaturą z powodzeniem może zastępować tradycyjny laptop. Jest przy tym tabletem z najwyższej półki, potwierdzeniem czego jest choćby użycie wyśmienitych materiałów konstrukcyjnych.

Ale po kolei, najpierw skupmy się na wyglądzie. Zarzut, że wszystkie tablety wyglądają tak samo, z pewnością nie dotyczy Surface Pro 4. Rzadko spotykane proporcje 3:2 i srebrny, metalowy korpus przykuwają wzrok. Zgrabnie wyprowadzone na krawędziach obudowy otwory wentylacyjne, szklane logo producenta i składana stopka to kolejne elementy, które sprawiają, że w pierwszym kontakcie z tą maszyną nie śpieszno do uruchamiania systemu.

Choć poprzednik – Pro 3 – nie był dostępny na naszym rynku, warto zrobić małe porównanie. Oba tablety mają te same wymiary, jeśli chodzi o wysokość i szerokość. Czwarta generacja jest jednak nieco cieńsza (poniżej 9 mm), nieco lżejsza i dzięki węższej ramce pozwala na zmieszczenie ekranu o przekątnej 12,3 cala a nie 12 cali. Ocena lekkości tabletu Microsoftu zależy od tego, czy porównujemy go do urządzeń o takiej samej konstrukcji (tablety) czy porównywalnej wydajności (laptopy). Jak na tablet nawet te ok. 0,8 kg to sporo i trudno myśleć np. o dłuższym trzymaniu go w jednej ręce. Ale już w porównaniu do notebooków Surface Pro 4 jest wyraźnie bardziej mobilny i nawet po wrzuceniu go do plecaka razem z zasilaczem i klawiaturą ciężar jest niemal nieodczuwalny.

A jak jest z solidnością? Zwarta konstrukcja z magnezu i ukryty za hartowanym szkłem ekran sprawiają wrażenie monolitu. Po prostu nic się nie ugina i nie skrzypi. Na początku zastanawiająca może się wydawać stabilność odchylanej nóżki i trzymających ją zawiasów. Ale i ona jest całkiem porządnym kawałkiem metalu. W zależności od tego, jak chcemy korzystać z Surface Pro 4, możemy regulować podstawę od pozycji bliskiej pionowi, aż po ustawienie niemal zupełnie poziome.

W związku z konstrukcją urządzenia nie dziwi fakt, iż nie ma dostępu do wnętrza obudowy. Wszelkie wymiany i konserwacje podzespołów możliwe są więc tylko w serwisie. Oznacza to też, że ostateczna konfiguracja każdego egzemplarza jest ustalana w fabryce.

Oprócz wyłącznika i regulacji głośności na krawędziach obudowy udało się zmieścić jeszcze kilka złączy. Po jednej stronie mamy gniazdo audio, a po drugiej mini DisplayPort, pełnowymiarowe USB 3.0, port Surface Connect i ukryte pod stopką gniazdo kart microSD. Na spodzie jest jeszcze magnetyczne złącze służące do przypięcia klawiatury Type Cover.

I znów ocena takiego zestawu portów zależy od punktu odniesienia. Jak na tablet jest naprawdę dobrze, ale przy porównaniu do ultrabooków nie wygląda to już tak imponująco. Jednak widać, że pomyślano o tych, którzy potrzebują więcej złączy. Po pierwsze, w niepozornym, ważącym niewiele ponad 200 g zasilaczu udało się zintegrować port USB (ponoć nie dotyczy to wersji z procesorem Core m). Nawet jeśli służy on tylko do ładowania innych urządzeń, to przydatny dodatek. A po drugie, zamiast zasilacza do złącza Surface Connect możemy podłączyć stację Surface Dock. Nie jest ona tania, ale solidnie wykonana i, co najważniejsze, daje nam dwa złącza mini DisplayPort, gniazdo LAN (Gigabit Ethernet), wyjście audio i cztery porty USB 3.0.

Podstawowym sposobem kontrolowania interfejsu w Surface Pro 4 jest dotyk. Możemy mu wydawać polecenia palcami (do 10 punktów nacisku jednocześnie) lub będącym w zestawie piórem Surface, mocowanym za pomocą naprawdę silnego magnesu z boku obudowy. Czułość warstwy dotykowej stoi na wysokim poziomie. Przyznam, że bardzo szybko przyzwyczaiłem się do możliwości pacnięcia elementów wyświetlanych na ekranie. Często jest to po prostu szybsze i bardziej intuicyjne, niż inne sposoby interakcji z systemem. 

Piórko daje jednak dużo większe możliwości. Wymienię choćby możliwość robienia odręcznych notatek, precyzyjnej pracy z grafiką czy wygodną obsługę programów do zapisu nutowego. Grafików ucieszy informacja, że rysik został ulepszony w stosunku do poprzedniej generacji. Teraz wykrywa 1024 zamiast wcześniejszych 256 poziomów nacisku i choć to nadal o połowę mniej, niż w produktach firmy Wacom, precyzja działania jest naprawdę świetna. Pióro zyskało gumowy czubek, co sprawia, że opór podczas pisania jest bliski odczuciom towarzyszącym pisaniu na papierze. A na drugim końcu znajduje się gumowy przycisk pełniący trzy role. Możemy nim wygumkować to, co napisaliśmy lub namalowaliśmy, jednokrotne przyciśnięcie uruchamia OneNote, a dwukrotne kliknięcie pozwala na wykonanie zrzutu ekranu. Ciekawym akcesorium dla grafików jest zestaw zróżnicowanych końcówek do pióra.

Prawdziwym urządzeniem hybrydowym Surface Pro staje się jednak dopiero po dokupieniu i podłączeniu do niego Type Cover. To dostępne w kilku kolorach połączenie osłony na wyświetlacz z klawiaturą daje funkcjonalność podobną jak w tradycyjnych notebookach. Choć osłona ta jest bardzo cienka, udało się w jakiś sposób zintegrować w niej fizyczne, klikalne, a do tego podświetlane klawisze.  Klawiatura jest bardzo przydatnym dodatkiem, ale warto wiedzieć, że priorytetem była mobilność. Klawiatura zwiększa masę tabletu tylko o ok. 0,3 kg. Nie staje się on też odczuwalnie grubszy. Sztywność powierzchni klawiatury i charakterystyka pracy klawiszy są jednak przeciętne. To klasyczna sytuacja „coś za coś”.

Regulowane pięciostopniowo podświetlenie jest zaletą dla każdego, kto nie jest mistrzem w pisaniu bezwzrokowym. Klawisze mają odpowiednie rozmiary i są intuicyjnie rozłożone. Szkoda tylko, że do zmiany działania klawiszy funkcyjnych wystarczy wciśnięcie „Fn”. Można więc przez przypadek sprawić, że zamiast wcisnąć np. F5, wywołujemy funkcję multimedialną. I tylko pewną pomocą jest tu dioda sygnalizacyjna na „Fn”. Poniżej klawiszy znalazło się jeszcze miejsce na ulepszony w stosunku do poprzedniej generacji gładzik. Teraz jest on większy i ma szklaną, a nie plastikową, powierzchnię. Płytka ma dobre właściwości ślizgowe a zintegrowane z nią przyciski myszy dają dobrą odpowiedź i nie są zbyt głośne.

Warto zauważyć jeszcze jeden fakt. Surface Pro 4  średnio wygodnie trzyma się na kolanach, zwłaszcza z podłączoną klawiaturą. Nóżka tabletu wymaga bowiem stabilnego podłoża, a ciężaru tabletu w żaden sposób nie równoważy Type Cover. Jeszcze raz widać, jak trudna jest sztuka kompromisu. Twórcom z Microsoftu ewidentnie bliżej tu do rozwiązań znanych z tabletów, niż laptopów. Gdy już postawimy Pro 4 na stole albo weźmiemy go w dłoń, docenimy jego poręczność.

Szkoda, że dopiero w czwartej generacji Surface Pro trafił na nasz rynek. Jest to naprawdę nietuzinkowe urządzenie, którym Microsoft wyznacza kierunki rozwoju innym producentom sprzętu mobilnego. Posiada on większe możliwości i większą wydajność, niż większość tabletów, a jednocześnie jest bardziej poręczny, niż laptopy. W świetnie wykonanej i przyciągającej wzrok efektownym wzornictwem obudowie mieszczą się przepiękny ekran o wysokiej rozdzielczości i praktycznych proporcjach oraz bardzo wydajne podzespoły. Procesor jest równie szybki, jak w laptopach, a SSD wykorzystujący PCIe 3.0 x4 imponuje transferami. Ceną, jaką płaci się za mocny procesor, jest dosyć głośna praca pod dużym obciążeniem. Dobrze przynajmniej, że temperatura obudowy utrzymuje się na umiarkowanym poziomie.

Jeśli zależy nam na ciszy, możemy zdecydować się na chłodzony pasywnie wariant z procesorem Core m3. A jeśli od kultury pracy wyżej cenimy moc obliczeniową, do wyboru jest jeszcze wersja z Core i7 i odczuwalnie wydajniejszą grafiką Iris Graphics 540.

Wśród wielu dostępnych akcesoriów obowiązkowym zakupem jest Type Cover. Nawet jeśli z tabletu z podpiętą magnetycznie klawiaturą nie do końca wygodnie korzysta się na kolanach, to pisze się niemal równie komfortowo, jak na laptopie. Dodatkową funkcją Type Cover jest ochrona ekranu podczas transportu. Standardowym wyposażeniem jest za to pióro Surface. Kusi ono osoby pracujące z grafiką, ale i przeciętny użytkownik może dzięki niemu wygodniej pracować.

Lektura uzupełniająca: porównanie wydajności Surface Pro 4 z procesorami Core i7-6650U, Core i5-6300U i Core m3-6Y30