CheckMag | Wiek przed pięknem: Dlaczego dziesięcioletni laptop jest więcej niż wystarczający?
Jako recenzent techniczny i pisarz, lwia część mojej pracy polega na byciu na bieżąco z najnowszymi technologiami i sprzętem, szczególnie w zakresie laptopów/notebooków. Wielu zaskoczy więc fakt, że mój główny osobisty laptop ma ponad 10 lat. Nie tylko to, ale moje inne notebooki są prawie tak samo stare, ale wszystkie służą moim potrzebom tak dobrze, jak każda nowoczesna maszyna. Chociaż kuszące jest, aby złapać najbardziej błyszczącą nową maszynę, gdy tylko opuści ona wystawę na targach CES, odkryłem, że nawet dziesięcioletni komputer działa dla mnie dobrze. Założyłbym się również o duże pieniądze, że starszy laptop może również działać dla Państwa. Proszę mnie posłuchać.
Nowe nie zawsze znaczy lepsze
W ciągu ostatnich 15 lat konstrukcja laptopów uległa drastycznej zmianie. Wraz z rozwojem technologii chipów, notebooki stały się cieńsze, lżejsze i bardziej wydajne. Jednak po drodze pojawiło się sporo cięć. Proszę porównać najnowszy MacBook Air do 11-letniego już Dell Latitude E6430 (który jest moją osobistą maszyną). Na pierwszy rzut oka MacBook Air zmiata Latitude z powierzchni wody. Jest znacznie mocniejszy, a jednocześnie zużywa ułamek energii, którą pobiera Latitude, jest cieńszy i lżejszy niż niezgrabny dinozaur Della, ma lepszy wyświetlacz i działa przez wieki na jednym ładowaniu. Są jednak pewne wady, gdy spojrzymy poza adoniczną powierzchnię MacBooka Air.
MacBook Air ma tylko dwa porty. Są to porty Thunderbolt 3 (USB4 w nowszych MacBookach Air), ale otrzymują Państwo tylko dwa. W (co prawda rzadkich) przypadkach, gdy trzeba naładować Apple"księcia, opcje portów są zmniejszone o połowę i poważnie ograniczone. O ile nie mają Państwo nic przeciwko życiu z kluczem sprzętowym (a Apple przyzwyczaił wielu z nas do tego nowego paradygmatu), MacBook Air naśladuje narcystycznego byłego chłopaka: po prostu nie jest stworzony do połączeń.
Proszę porównać to z Dell Latitude E6430. Pomimo tego, że ma 11 lat, nadal obsługuje nowoczesne interfejsy z dwoma portami USB-A 3.0 (5 Gb/s), dodatkowym portem USB 2.0 (najlepiej sparowanym z zewnętrzną myszą) i portem eSATA (który może służyć jako czwarty port USB). Dodatkowo, Latitude posiada gniazdo ExpressCard, które można wyposażyć w kartę z większą liczbą portów za mniej niż cenę klucza sprzętowego. Jest też port VGA (z pewnością przestarzały, ale wciąż przydatny dla projektora w hotelowej sali konferencyjnej) i port HDMI, pozwalający na podłączenie Latitude do dwóch zewnętrznych wyświetlaczy, jednocześnie umożliwiając korzystanie z wewnętrznego ekranu. Wreszcie, wbudowany port Gigabit LAN łączy się z Internetem z większą stabilnością niż WiFi, które Latitude również posiada. Wszystko to w cenie niższej niż jedna czwarta ceny MacBooka Air (o cenach porozmawiamy później).
Nie jestem naiwny; rozumiem, że porty Thunderbolt 3 w MacBooku Air są niezwykle szybkie, wszechstronne i (pod większością względów) stanowią lepszą opcję. Ale jak często przeciętna osoba potrzebuje pełnej przepustowości Thunderbolt 3 lub USB4? Prawdopodobnie Latitude E6430 może łączyć się z tymi samymi lub podobnymi urządzeniami peryferyjnymi (np. monitorem FHD, zewnętrznymi dyskami twardymi, myszą), których większość ludzi używa z MacBookiem Air. Nie chodzi mi o to, że Latitude jest lepszy pod tym względem (choć w niektórych sytuacjach tak jest); moim argumentem jest raczej to, że Latitude może z łatwością zaoferować podobne wrażenia jak MacBook Air i prawdopodobnie za niższą cenę.
Inne zalety starszych laptopów
Korzyści są kontynuowane w innych obszarach: komponenty Latitude E6430 można w pełni zmodernizować, w tym procesor. W rzeczywistości wymieniłem dwurdzeniowy Core i5-3340M na czterordzeniowy Core i7-3740QM, znacznie zwiększając jego wydajność, za około 35 USD. Oba moduły pamięci RAM SODIMM, dysk twardy, karta bezprzewodowa i inne elementy można rozbudować. Co więcej, inne części, takie jak klawiatura, wyświetlacz, bateria i obudowa są łatwo wymienialne. Dla przykładu, wymieniłem standardową klawiaturę na podświetlaną, a kosztowało mnie to jedynie około 15 dolarów i 7 minut. Kiedy bateria padnie, mam zapasową, którą kupiłem za 20 USD, a jej wymiana zajmuje kilka sekund. Dla porównania, w MacBooku Air użytkownicy końcowi nie mogą niczego zmodernizować (więc mogą utknąć na zawsze z tymi marnymi 8 GB pamięci RAM, mimo że Apple twierdzi, że to wystarczy), a elementy takie jak klawiatura, ekran czy bateria są trudne i kosztowne do wymiany. Akcesoria do starszych maszyn, w szczególności stacje dokujące do maszyn biznesowych, są obfite i tanie na stronach takich jak Amazon i eBay.
Starsze laptopy mają jeszcze kilka innych zalet. Jakość wykonania starszych laptopów klasy biznesowej, takich jak linia Dell Latitude lub ThinkPady Lenovo, jest zazwyczaj znacznie wyższa niż w przypadku nowych laptopów w podobnej cenie. Dotyczy to również komputerów Mac; starsze MacBooki Pro (takie jak 2012 MacBook Pro 15) i MacBooki Air są pięknie skonstruowanymi maszynami, a MacBooki Pro bez Retiny mają łatwą do rozbudowy pamięć RAM, pamięć masową, baterie i adaptery do napędu dyskowego.
Istnieje również ukryta korzyść (która ma różną wartość dla różnych osób). Uszkodzenie zupełnie nowego laptopa o wartości ponad 1000 USD jest punktem stresu, którego nigdy nie chcę poznać, ale jest to realne ryzyko. Jeśli jednak coś stanie się z używanym laptopem za 200 USD, jest mniej powodów do zmartwień. Nie tylko naprawy są tańsze, ale także złomowanie całej maszyny i zakup "nowego" starego laptopa jest łatwiejszą pigułką do przełknięcia.
Wreszcie, najbardziej ekologicznym laptopem, jaki można kupić, jest komputer, który już istnieje. Dając starszemu laptopowi drugie życie, oszczędzamy mu wysypiska śmieci i nie ponosimy żadnych kosztów związanych z emisją dwutlenku węgla przy produkcji nowego notebooka.
Wady starszych laptopów
Czuję, że muszę nieco zrównoważyć szalę. Przez setki słów poetycko wypowiadałem się na temat starszych laptopów, ale nie wszystko jest słoneczne i tęczowe. Istnieją oczywiście pewne wady korzystania ze starszych notebooków, a niektóre z nich mogą być przełomowe.
Podstawowym problemem ze starszymi laptopami jest ten, który nęka wszystkie stare technologie: wsparcie. Starsze laptopy mogą nie być w stanie obsługiwać najnowszego oprogramowania, co dla niektórych może być poważną przeszkodą. Na przykład, mój Dell Latitude E6430 utknął na systemie Windows 10, który Microsoft zamierza wkrótce wycofać. Mój MacBook Pro 2012 przestał otrzymywać aktualizacje po macOS 10.14, a mój MacBook Air z 2014 roku nie zobaczy niczego po macOS 11 (przynajmniej nie bez pewnych manipulacji, które szczegółowo opisuję poniżej).
Po drugie, choć starszy sprzęt może oferować podobną wydajność na co dzień, co nowe układy, nie jest on tak wydajny. Wpływa to nie tylko na pobór mocy, ale także na wydzielanie ciepła i żywotność baterii. Mój Latitude E6430 działa przez około 5-6 godzin przy niewielkim obciążeniu, nawet przy rozszerzonej baterii. Podobnie jest z moim MacBookiem Pro z 2012 roku. Chociaż może mi to wystarczyć na całe popołudnie, jest to anemiczne w porównaniu do M3 MacBook Air z ponad 15-godzinnym czasem pracy. Wyświetlacze w moich laptopach są użyteczne, ale mają niską rozdzielczość i stosunkowo niską jakość. Granie jest praktycznie niemożliwe poza lekkimi grami 2D lub grami 3D, które są znacznie starsze niż laptopy.
Pomimo tych wad, niski koszt starszego laptopa jest nadal atrakcyjny. Istnieją również pewne poprawki i sztuczki, które sprawiają, że starsze maszyny są znacznie bardziej użyteczne.
| Power Consumption | |
| Idle Minimum | |
| Apple MacBook Air 2020 M1 Entry | |
| Dell Latitude E6430 | |
| Apple MacBook Air 13 MD761D/B 2014-06 | |
| Idle Average | |
| Apple MacBook Air 2020 M1 Entry | |
| Dell Latitude E6430 | |
| Apple MacBook Air 13 MD761D/B 2014-06 | |
| Idle Maximum | |
| Apple MacBook Air 2020 M1 Entry | |
| Dell Latitude E6430 | |
| Apple MacBook Air 13 MD761D/B 2014-06 | |
| Load Average | |
| Apple MacBook Air 2020 M1 Entry | |
| Dell Latitude E6430 | |
| Apple MacBook Air 13 MD761D/B 2014-06 | |
| Load Maximum | |
| Apple MacBook Air 2020 M1 Entry | |
| Dell Latitude E6430 | |
| Apple MacBook Air 13 MD761D/B 2014-06 | |
* ... im mniej tym lepiej
| Apple MacBook Air 2020 M1 Entry M1, M1 7-Core GPU, 49.9 Wh | Dell Latitude E6430 3320M, HD Graphics 4000, 62 Wh | Apple MacBook Pro 13 Mid 2012 3210M, HD Graphics 4000, 64 Wh | Apple MacBook Air 13 MD761D/B 2014-06 4260U, HD Graphics 5000, 54 Wh | Average of class Subnotebook | |
|---|---|---|---|---|---|
| Czasy pracy | |||||
| WiFi v1.3 | 960 | 729 ? | |||
| WiFi | 336 | 366 | 515 |
Tchnąć życie w martwe oprogramowanie: Linux i OpenCore Legacy Patcher dla komputerów Mac
Jak wspomniano, rzeczą, która zabija starą technologię, jest utrata wsparcia. Większość moich starych laptopów padła tego ofiarą; mój Latitude E6430 utknął na Windows 10, mój MacBook Pro z 2012 roku utknął na macOS 10.14, a mój MacBook Air z 2014 roku utknął na macOS 11. Istnieją jednak pewne obejścia dla tych, którzy chcą ubrudzić swoje cyfrowe ręce.
W przypadku komputerów z systemem Windows (takich jak mój Dell) istnieją skrypty i narzędzia, które mogą stosunkowo łatwo zainstalować system Windows 11 na nieobsługiwanym sprzęcie. Biorąc pod uwagę dość wydajny 8-wątkowy procesor Latitude E6430 i możliwość rozbudowy pamięci RAM (obecnie mam zainstalowane 8 GB), wrażenia są płynne i nieco lepsze niż w przypadku nowszych budżetowych laptopów. Ta opcja sprawi, że Latitude będzie na bieżąco z najnowszymi wersjami oprogramowania (takimi jak przeglądarki internetowe) przez wiele lat.
W przypadku starszych MacBooków, OpenCore Legacy Patcher obsługuje maszyny tak stare, jak MacBook z 2008 roku. Jest to prosta aplikacja w stylu Maca, która łata instalator macOS i pozwala użytkownikom na instalację do macOS 14 (w chwili pisania tego tekstu). Istnieją pewne problemy; MacBooki, które nie obsługują Metal, wymagają dodatkowej łatki, aby działały poprawnie, a niektóre narzędzia (takie jak Continuity Camera) mogą nigdy nie działać. Z mojego doświadczenia wynika, że zarówno MacBook Pro 15 z 2012 r., jak i MacBook Air z 2014 r. działają na macOS 14 płynnie i z niemal wszystkimi funkcjami. Safari jest aktualne, iMessage i FaceTime działają bez zarzutu i można na nich zainstalować każdą aktualną aplikację macOS.
Z mojego doświadczenia wynika, że najlepszą opcją, którą polecam, jest Linux. Jest to szczególnie istotne w przypadku starszych komputerów z systemem Windows (a nawet nowoczesnych maszyn z systemem Windows), ponieważ system Windows 11 jest szczególnie zasobożerny. Pomijając dyskusję na temat wolności oprogramowania, większość dystrybucji Linuksa jest zwykle zauważalnie lżejsza niż Windows 10 lub 11 i może działać na starym lub słabym sprzęcie. Większość laptopów z dwurdzeniowym procesorem i 4 lub więcej GB pamięci RAM może z łatwością uruchomić najnowsze wersje Ubuntu, Debiana, Mint, Arch, Manjaro lub Fedory. Dostępne są również lżejsze opcje, w tym Void Linux (który działa na moim Latitude E6430), Lubuntu, Xubuntu, Linux Lite i tak dalej, aż do szalenie małego Puppy Linux (którego całkowity rozmiar instalacji wynosi około 500 MB, co umożliwia uruchomienie całego systemu w pamięci RAM).
Linux nie jest skomplikowanym straszydłem, jakim był kiedyś; większość dystrybucji jest prosta i łatwa w obsłudze. Na przykład Linux Mint zawiera centrum oprogramowania podobne do App Store w macOS i Microsoft Store w Windows. Środowiska graficzne, takie jak Cinnamon (zwykle prezentowane w Mint) i Gnome (instalowane z Fedorą i Ubuntu) są wysoce konfigurowalne i mają dobrze zaprojektowane interfejsy użytkownika, które rywalizują z Windows 11 i macOS 14. Wreszcie, istnieje aplikacja na Linuksa, która może zastąpić prawie każde oprogramowanie na Windows i macOS. Najlepsze jest to, że mogą Państwo wypróbować Linuksa, tworząc Live USB i sprawdzić, czy jest on odpowiedni dla Państwa potrzeb.
Wnioski: Proszę nie dyskredytować starszych laptopów
Oczywiście zakup nowego laptopa ma wiele zalet. Będą Państwo dysponować najnowszym sprzętem i oprogramowaniem, które będzie wspierane przez producentów i deweloperów przez wiele lat. Proszę jednak nie przekreślać starych laptopów. Ten starzejący się notebook upchnięty w szafie może mieć kilka fajnych funkcji (i może pasować do twojego przepływu pracy lepiej niż nowa maszyna), a po popołudniowej pracy stary laptop może być gotowy do pracy z najnowszym oprogramowaniem i bezpiecznego przeglądania sieci.
Wkrótce nadejdzie czas, kiedy w końcu będę musiał pożegnać się z moim 11-letnim Dell Latitude E6430, ale dziś nie jest ten dzień. Nawet moje mniej wydajne starsze laptopy (a mianowicie HP Stream 14 i Lenovo Chromebook 3) są kompetentnymi maszynami, na których mogę całkiem wygodnie pracować. Powinienem to wiedzieć; ta recenzja została napisana na wszystkich moich starszych laptopach i każdy z nich poradził sobie z pisaniem, edycją zdjęć i komunikacją bez żadnych problemów.
Proszę odkurzyć ten stary laptop. Być może nadszedł czas, aby wyprowadzić go z emerytury.
