
Recenzja PocketBook Color Note - Wysokiej jakości tablet e-ink z wejściem na pióro ma jeden problem
Czytanie i pisanie.
Dzięki dużemu ekranowi e-ink, który może wyświetlać kolory, PocketBook Color Note jest idealny do przeglądania książek, pisania notatek i rysowania. W zestawie znajduje się również rysik. Czy więc wszystko działa jak należy? Nie do końca, bo niestety producent podjął jedną fatalną decyzję...Florian Schmitt, 👁 Florian Schmitt (tłumaczenie DeepL / Ninh Duy) Opublikowany 🇺🇸 🇩🇪 ...
Werdykt w sprawie PocketBook Color Note
PocketBook Color Note ma bardzo wysokiej jakości i solidną metalową obudowę, można rozszerzyć jego pamięć masową za pomocą karty microSD, a także jest wyposażony w rysik i duży, kolorowy wyświetlacz, dzięki czemu przyjemnie jest zapisywać swoje myśli na tablecie e-ink odręcznie lub jako rysunek. Jego ekran może być nawet podświetlany w razie potrzeby i jest dość jasny. Dzięki matowej powierzchni można z niego korzystać zarówno w jasnym, jak i ciemnym otoczeniu.
Ponieważ jego system operacyjny jest oparty na Android 12, można zainstalować sklep Google Play i korzystać z aplikacji, co znacznie rozszerza zakres funkcji tabletu. Jego monofoniczny głośnik jest świetną rzeczą, jeśli chcesz posłuchać podcastu na boku lub, oczywiście, audiobooków. Jakość dźwięku jest dobra, a jeszcze lepsza po podłączeniu słuchawek przez USB-C lub Bluetooth.
Jego rozbudowane funkcje są imponujące, ale jest jeden poważny problem: producent niestety zdecydował się na bardzo powolny SoC od Allwinner. Oznacza to, że wydajność tabletu e-ink znacznie spada - nawet w porównaniu z tańszymi alternatywami, takimi jak Onyx Boox Note Air 3 C.
Konkretnym tego przykładem jest zacinające się odtwarzanie muzyki podczas zmiany głośności, ale szybko staje się jasne, że system cierpi podczas pracy: Często szarpie lub trzeba długo czekać na załadowanie aplikacji. Niektóre programy nawet nie działają na tym powolnym e-czytniku.
Szkoda, bo PocketBook Color Note byłby świetną alternatywą dla innych e-booków. Jednak biorąc pod uwagę jego wysoką cenę, bardzo niską wydajność i wszystkie dostępne alternatywy, trudno nam go polecić.
Za
Przeciw
Cena i dostępność
E-czytnik można kupić w sklepach internetowych, takich jak Amazon, gdzie obecnie kosztuje 599 USD.
Porównanie możliwych alternatyw
Obraz | Model / recenzja | Cena | Waga | napęd | Ekran |
---|---|---|---|---|---|
PocketBook Color Note Allwinner B810 ⎘ PowerVR GE8300 ⎘ 4 GB Pamięć, 32 GB eMMC | Amazon: $539.00 Cena katalogowa: 599€ | 390 g | 32 GB eMMC Flash | 10.30" 1872x1404 227 PPI E-Ink | |
Lenovo Smart Paper Rockchip RK3566 ⎘ ARM Mali-G52 MP2 ⎘ 4 GB Pamięć, 64 GB eMMC | Amazon: 1. $28.99 Black Smart Paper Pen for Le... 2. $29.99 Stylus Pen Compatible with L... 3. $25.99 Stylus Pen for Lenovo Smart ... Cena katalogowa: 499€ | 408 g | 64 GB eMMC Flash | 10.30" 1872x1404 227 PPI E-Ink | |
Onyx Boox Note Air 3 C Qualcomm Snapdragon 680 4G ⎘ Qualcomm Adreno 610 ⎘ 4 GB Pamięć, 64 GB UFS 2.1 | Amazon: 1. $499.99 BOOX Tablet Note Air 4C 6G 6... 2. $599.99 BOOX Tablet Tab Ultra C Pro ... 3. $379.99 BOOX Tablet Go 10.3 ePaper E... Cena katalogowa: 550€ | 430 g | 64 GB UFS 2.1 Flash | 10.30" 1240x930 150 PPI E-Ink Kaleido 3 | |
Onyx Boox Tab Ultra C Pro Qualcomm Snapdragon 855 ⎘ Qualcomm Adreno 640 ⎘ 6 GB Pamięć, 128 GB | Amazon: $599.99 Cena katalogowa: 700€ | 450 g | 128 GB UFS 3.1 Flash | 10.30" 1240x930 150 PPI E-Ink | |
Huawei MatePad Paper HiSilicon Kirin 820e ⎘ ARM Mali-G57 MP6 ⎘ 4 GB Pamięć, 64 GB UFS 2.1 | Amazon: 1. $7.99 ALHBEJT Privacy Screen Prote... 2. $9.88 Zrengp Clear Shockproof Case... 3. $7.95 BoxWave Stylus Pouch Compati... Cena katalogowa: 499€ | 360 g | 64 GB UFS 2.2 Flash | 10.30" 1872x1404 227 PPI E-Ink |
Spis treści
- Werdykt w sprawie PocketBook Color Note
- Specyfikacje
- Obudowa i łączność - Atrakcyjna obudowa z gniazdem na kartę microSD
- Komunikacja i oprogramowanie - z obsługą aplikacji Android
- Odczyt elektroniczny - możliwość odczytu wielu formatów
- Wyświetlacz - niestety niska rozdzielczość w trybie kolorowym
- Wydajność, emisje i czas pracy na baterii - Wolny SoC
- Łączna ocena Notebookcheck
Specyfikacje
Obudowa i łączność - Atrakcyjna obudowa z gniazdem na kartę microSD
Color Note firmy PocketBook to tablet e-ink z 10,3-calowym wyświetlaczem, który nadaje się do odręcznych notatek, a także do czytania e-booków i rysowania. Obsługiwane jest wprowadzanie danych za pomocą pióra, a odpowiedni rysik jest również dołączony do zestawu. Kosztujący 599 USD, jest to typowa cena za urządzenie z kolorowym wyświetlaczem: porównywalne tablety, na przykład od Onyx Boox, kosztują podobną kwotę.
Tablet zapakowany jest w wysokiej jakości metalową obudowę w kolorze ciemnoszarym. Ramki wokół wyświetlacza są nieco szersze na górze i na dole, ale ogólnie rzecz biorąc, PocketBook Color Note ma bardzo nowoczesny wygląd.
Podoba nam się jego jakość wykonania i stabilność, choć środek obudowy nieco się ugina. Przy wadze 390 gramów, e-czytnik jest stosunkowo lekki jak na swój rozmiar i może być trzymany w dłoni przez dłuższy czas bez uczucia zmęczenia.
Wąski pasek z tyłu można przesuwać i otwierać, aby uzyskać dostęp do wbudowanego czytnika microSD. Nie działa on zbyt szybko, ale i tak jest mile widzianym dodatkiem, ponieważ producent nie był szczególnie hojny, dołączając tylko 32 GB pamięci masowej. Ponadto jest to dość wolna pamięć flash eMMC.
Bluetooth jest również na pokładzie, co oznacza, że można podłączyć słuchawki. Ponadto tablet można ładować za pomocą portu USB-C i można go podłączyć do komputera w celu wymiany danych.
SD Card Reader - average JPG Copy Test (av. of 3 runs) | |
Onyx Boox Tab Ultra C Pro (Angelbird V60) | |
Średnia w klasie Tablet (7.61 - 101.6, n=58, ostatnie 2 lata) | |
Onyx Boox Note Air 3 C (Angelbird V60) | |
PocketBook Color Note (Angelbird V60) |
Cross Platform Disk Test (CPDT)
Komunikacja i oprogramowanie - z obsługą aplikacji Android
WiFi 5 to najszybszy standard obsługiwany przez PocketBook Color Note do komunikacji za pośrednictwem sieci WLAN. Jednak podczas naszych testów tablet radził sobie tylko z akceptowalnymi prędkościami w kierunku odbioru; podczas wysyłania danych odnotowaliśmy jedynie niską prędkość około 20 MBit/s.
Jego oprogramowanie opiera się na Android 12, ale zostało mocno zmienione przez producenta, aby skupić się na możliwościach e-czytnika: Obejmują one zarówno czytanie książek, jak i tworzenie notatek czy rysunków. Nie zabrakło również odtwarzacza audio, gdyż tablet PocketBook posiada głośnik.
Dzięki podstawie Android można również instalować aplikacje ze sklepu Google Play. Nie wszystkie aplikacje działają na dość powolnym systemie, ale można znacznie rozszerzyć zakres jego funkcji dzięki profesjonalnym aplikacjom do rysowania lub preferowanemu programowi pocztowemu.
Networking | |
iperf3 transmit AXE11000 | |
Huawei MatePad Paper | |
Średnia w klasie Tablet (10.5 - 1463, n=81, ostatnie 2 lata) | |
Onyx Boox Tab Ultra C Pro | |
Onyx Boox Note Air 3 C | |
Przeciętny 802.11 a/b/g/n/ac (10.5 - 718, n=194) | |
Lenovo Smart Paper | |
PocketBook Color Note | |
iperf3 receive AXE11000 | |
Huawei MatePad Paper | |
Średnia w klasie Tablet (20.1 - 1705, n=81, ostatnie 2 lata) | |
Onyx Boox Tab Ultra C Pro | |
Przeciętny 802.11 a/b/g/n/ac (20.1 - 695, n=193) | |
Onyx Boox Note Air 3 C | |
PocketBook Color Note | |
Lenovo Smart Paper |
Odczyt elektroniczny - możliwość odczytu wielu formatów
Czytnik obsługuje różne formaty: ACSM, CHM, DJVU, DOC, DOCX, EPUB, EPUB(DRM), FB2, FB2.ZIP, HTM, HTML, MOBI, PDF, PDF (DRM), PRC, RTF i TXT. Dostępne są również formaty komiksów elektronicznych CBR i CBZ. Formaty Kindle AZW i AZW 3 mogą być odczytywane, ale tylko bez ochrony przed kopiowaniem.
Czytanie na ekranie jest naprawdę przyjemne dzięki wysokiemu kontrastowi. W razie potrzeby można również przełączyć się na tryb ciemny, który wyświetla jasny tekst na ciemnym tle. Obrazy i grafiki będą jednak wyświetlane w negatywnych kolorach.
Rozmiar czcionki można wygodnie i w szerokim zakresie regulować, a ponadto istnieje możliwość wyboru spośród wielu czcionek. Możliwe jest tworzenie notatek, wyszukiwanie terminów i włączanie lub wyłączanie dzielenia wyrazów na końcu wiersza.
Dostęp do słownika jest nieco bardziej skomplikowany niż w innych e-czytnikach, ponieważ najpierw trzeba aktywować specjalny tryb, aby wyszukać słowa.
Dostępna jest również funkcja czytania na głos, która oferuje różne głosy męskie i żeńskie i może mówić w 26 językach. Jeśli czytanie sprawia Państwu trudność lub nie mają Państwo wolnych rąk, jest to dobre rozwiązanie awaryjne.
Dzięki stronie Android można również zainstalować i korzystać z innych aplikacji czytnika. Preinstalowany sklep z e-bookami jest tylko skąpo zaopatrzony w darmowe książki. Podobnie jak w przypadku innych czytników opartych na Android, nie można go używać do zakupów (przynajmniej w Europie Środkowej, gdzie przeprowadzono ten test), ponieważ Google żąda udziału. Będą więc Państwo musieli kupować większość e-booków przez przeglądarkę lub przesyłać je z komputera.
Wyświetlacz - niestety niska rozdzielczość w trybie kolorowym
Sposób działania wyświetlacza e-ink jest zupełnie inny niż w przypadku wyświetlaczy LED lub OLED: zawartość ekranu jest wyświetlana za pomocą bardzo małych kropelek atramentu, które są ustawiane w odpowiedniej pozycji za pomocą napięcia elektrycznego. Po utworzeniu obrazu energia nie jest już zużywana. Podświetlenie jest zapewniane od krawędzi przez dodatkowe diody LED.
Osiągnęły one maksymalną jasność 113 cd/m² podczas naszego testu przy użyciu spektrofotometru. Ponieważ wyświetlacz jest matowy, a zawartość ekranu jest widoczna w świetle otoczenia bez podświetlenia, jest to całkowicie wystarczające, aby zapewnić, że ekran PocketBook Color Note można odczytać bez żadnych problemów.
Jego rozdzielczość w trybie czarno-białym wynosi 1 872 x 1 404 pikseli, ale w trybie kolorowym dostępna jest tylko jedna trzecia tej wartości, czyli 624 x 468 pikseli - wiele konkurencyjnych modeli oferuje wyższą rozdzielczość w tym scenariuszu.
|
rozświetlenie: 93 %
na akumulatorze: 113 cd/m²
kontrast: ∞:1 (czerń: 0 cd/m²)
PocketBook Color Note E-Ink, 1872x1404, 10.3" | Lenovo Smart Paper E-Ink, 1872x1404, 10.3" | Onyx Boox Note Air 3 C E-Ink Kaleido 3, 1240x930, 10.3" | Onyx Boox Tab Ultra C Pro E-Ink, 1240x930, 10.3" | Huawei MatePad Paper E-Ink, 1872x1404, 10.3" | |
---|---|---|---|---|---|
Screen | -5% | -40% | -41% | -35% | |
Brightness middle | 113 | 113 0% | 46.5 -59% | 44 -61% | 61.9 -45% |
Brightness | 111 | 106 -5% | 47 -58% | 43 -61% | 60 -46% |
Brightness Distribution | 93 | 83 -11% | 91 -2% | 91 -2% | 80 -14% |
Black Level * | |||||
Greyscale dE 2000 * | 9.9 | 11.1 | 10.5 | 9.1 | |
Gamma | 1.371 160% | 1.211 182% | 1.202 183% | 2.02 109% | |
CCT | 7116 91% | 6463 101% | 6629 98% | 6848 95% | |
Colorchecker dE 2000 * | 20.45 | 19.76 | |||
Colorchecker dE 2000 max. * | 39.33 | 37.12 |
* ... im mniej tym lepiej
Wydajność, emisje i czas pracy na baterii - Wolny SoC
Producent niestety zdecydował się na bardzo wolny SoC, a mianowicie Allwinner B810. Nie dość, że system często się zacina, to jeszcze muzyka szarpie przy zmianie głośności, a aplikacje czasami ładują się bardzo długo. PocketBook Color Note nie był w stanie dotrzymać kroku konkurentom w podobnej cenie, takim jak Onyx Boox Note Air 3 C podczas testów porównawczych.
Powolny SoC prowadzi do dalszych ograniczeń, na przykład w rozdzielczości ekranu lub szybkości pamięci masowej. Ogólnie rzecz biorąc, wybór SoC okazał się niestety ogromnym błędem, ponieważ tablet jest mało konkurencyjny w cenie prawie 600 USD.
Przynajmniej obudowa nie nagrzewa się zauważalnie nawet po dłuższym użytkowaniu.
Głośnik mono na dolnej krawędzi tabletu jest dość głośny i oferuje przyzwoity dźwięk do słuchania muzyki lub audiobooków. Na dłuższą metę jednak, prawdopodobnie będą Państwo bardziej zadowoleni z używania słuchawek lub zewnętrznych głośników. Można je podłączyć przez Bluetooth lub port USB-C.
Pomimo stosunkowo niskiej wagi, PocketBook Color Note ma dość mocną baterię o pojemności 4000 mAh. Jego czas pracy wynoszący 18:33 godzin podczas czytania dokumentów przy włączonym świetle jest dobry i całkowicie wystarczający na deszczowy dzień na kanapie.
Geekbench 5.5 | |
Single-Core | |
Onyx Boox Tab Ultra C Pro | |
Średnia w klasie Tablet (103 - 1887, n=70, ostatnie 2 lata) | |
Huawei MatePad Paper | |
Onyx Boox Note Air 3 C | |
Lenovo Smart Paper | |
PocketBook Color Note | |
Przeciętny Allwinner B810 () | |
Multi-Core | |
Średnia w klasie Tablet (303 - 8624, n=70, ostatnie 2 lata) | |
Onyx Boox Tab Ultra C Pro | |
Huawei MatePad Paper | |
Onyx Boox Note Air 3 C | |
Lenovo Smart Paper | |
PocketBook Color Note | |
Przeciętny Allwinner B810 () |
BaseMark OS II | |
Overall | |
Średnia w klasie Tablet (195 - 11721, n=57, ostatnie 2 lata) | |
Huawei MatePad Paper | |
Lenovo Smart Paper | |
PocketBook Color Note | |
Przeciętny Allwinner B810 () | |
System | |
Średnia w klasie Tablet (904 - 16435, n=57, ostatnie 2 lata) | |
Huawei MatePad Paper | |
Lenovo Smart Paper | |
PocketBook Color Note | |
Przeciętny Allwinner B810 () | |
Memory | |
Średnia w klasie Tablet (401 - 12938, n=57, ostatnie 2 lata) | |
Huawei MatePad Paper | |
Lenovo Smart Paper | |
PocketBook Color Note | |
Przeciętny Allwinner B810 () | |
Graphics | |
Średnia w klasie Tablet (418 - 57192, n=57, ostatnie 2 lata) | |
Huawei MatePad Paper | |
Lenovo Smart Paper | |
PocketBook Color Note | |
Przeciętny Allwinner B810 () | |
Web | |
Średnia w klasie Tablet (10 - 2056, n=57, ostatnie 2 lata) | |
Huawei MatePad Paper | |
Lenovo Smart Paper | |
PocketBook Color Note | |
Przeciętny Allwinner B810 () |
Octane V2 - Total Score | |
Onyx Boox Tab Ultra C Pro | |
Średnia w klasie Tablet (763 - 105178, n=86, ostatnie 2 lata) | |
Huawei MatePad Paper | |
Onyx Boox Note Air 3 C | |
Lenovo Smart Paper | |
PocketBook Color Note | |
Przeciętny Allwinner B810 () |
Mozilla Kraken 1.1 - Total | |
Lenovo Smart Paper | |
Przeciętny Allwinner B810 () | |
PocketBook Color Note | |
Średnia w klasie Tablet (319 - 34733, n=73, ostatnie 2 lata) | |
Huawei MatePad Paper |
* ... im mniej tym lepiej
PocketBook Color Note | Lenovo Smart Paper | Onyx Boox Note Air 3 C | Onyx Boox Tab Ultra C Pro | Huawei MatePad Paper | Przeciętny 32 GB eMMC Flash | Średnia w klasie Tablet | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
AndroBench 3-5 | 23% | 770% | 1018% | 822% | 88% | 1101% | |
Sequential Read 256KB | 126.9 | 163 28% | 690.8 444% | 1487 1072% | 880.1 594% | 242 ? 91% | 1144 ? 801% |
Sequential Write 256KB | 99.2 | 139 40% | 384.1 287% | 302.2 205% | 256.2 158% | 100.5 ? 1% | 783 ? 689% |
Random Read 4KB | 20.1 | 25.3 26% | 157.7 685% | 226.8 1028% | 145.6 624% | 43.1 ? 114% | 194.6 ? 868% |
Random Write 4KB | 9.1 | 8.8 -3% | 160.5 1664% | 169.9 1767% | 183.1 1912% | 22.3 ? 145% | 195.2 ? 2045% |
Temperatura
(+) Maksymalna temperatura w górnej części wynosi 27.5 °C / 82 F, w porównaniu do średniej 33.7 °C / 93 F , począwszy od 20.7 do 53.2 °C dla klasy Tablet.
(+) Dno nagrzewa się maksymalnie do 26.1 °C / 79 F, w porównaniu do średniej 33.2 °C / 92 F
(+) W stanie bezczynności średnia temperatura górnej części wynosi 21.4 °C / 71 F, w porównaniu ze średnią temperaturą urządzenia wynoszącą 29.9 °C / ### class_avg_f### F.
PocketBook Color Note analiza dźwięku
(+) | głośniki mogą odtwarzać stosunkowo głośno (84.4 dB)
Bas 100 - 315 Hz
(-) | prawie brak basu - średnio 25.2% niższa od mediany
(±) | liniowość basu jest średnia (7.8% delta do poprzedniej częstotliwości)
Średnie 400 - 2000 Hz
(±) | wyższe średnie - średnio 5% wyższe niż mediana
(+) | średnie są liniowe (6% delta do poprzedniej częstotliwości)
Wysokie 2–16 kHz
(±) | wyższe maksima - średnio 7.2% wyższe od mediany
(±) | liniowość wysokich wartości jest średnia (9.2% delta do poprzedniej częstotliwości)
Ogólnie 100 - 16.000 Hz
(±) | liniowość ogólnego dźwięku jest średnia (21.5% różnicy w stosunku do mediany)
W porównaniu do tej samej klasy
» 60% wszystkich testowanych urządzeń w tej klasie było lepszych, 5% podobnych, 34% gorszych
» Najlepszy miał deltę 7%, średnia wynosiła ###średnia###%, najgorsza wynosiła 129%
W porównaniu do wszystkich testowanych urządzeń
» 58% wszystkich testowanych urządzeń było lepszych, 7% podobnych, 35% gorszych
» Najlepszy miał deltę 4%, średnia wynosiła ###średnia###%, najgorsza wynosiła 134%
Huawei MatePad Paper analiza dźwięku
(+) | głośniki mogą odtwarzać stosunkowo głośno (82.1 dB)
Bas 100 - 315 Hz
(±) | zredukowany bas - średnio 12.8% niższy od mediany
(±) | liniowość basu jest średnia (9.4% delta do poprzedniej częstotliwości)
Średnie 400 - 2000 Hz
(±) | wyższe średnie - średnio 7.2% wyższe niż mediana
(+) | średnie są liniowe (5.7% delta do poprzedniej częstotliwości)
Wysokie 2–16 kHz
(+) | zrównoważone maksima - tylko 3.8% od mediany
(±) | liniowość wysokich wartości jest średnia (9.2% delta do poprzedniej częstotliwości)
Ogólnie 100 - 16.000 Hz
(±) | liniowość ogólnego dźwięku jest średnia (17.6% różnicy w stosunku do mediany)
W porównaniu do tej samej klasy
» 38% wszystkich testowanych urządzeń w tej klasie było lepszych, 5% podobnych, 57% gorszych
» Najlepszy miał deltę 7%, średnia wynosiła ###średnia###%, najgorsza wynosiła 129%
W porównaniu do wszystkich testowanych urządzeń
» 31% wszystkich testowanych urządzeń było lepszych, 8% podobnych, 61% gorszych
» Najlepszy miał deltę 4%, średnia wynosiła ###średnia###%, najgorsza wynosiła 134%
PocketBook Color Note 4000 mAh | Lenovo Smart Paper 3500 mAh | Onyx Boox Note Air 3 C 3700 mAh | Onyx Boox Tab Ultra C Pro 4600 mAh | Huawei MatePad Paper 3625 mAh | |
---|---|---|---|---|---|
Czasy pracy | -5% | -7% | 12% | -13% | |
Reader / Idle | 1113 | 1056 -5% | 1030 -7% | 1244 12% | 963 -13% |
Load | 278 | 298 | 249 |
Łączna ocena Notebookcheck
PocketBook Color Note sam w sobie jest atrakcyjnym i dobrze wykonanym e-czytnikiem z funkcjami robienia notatek i rysowania, a także kolorowym wyświetlaczem i głośnikiem.
Jednak jego powolny SoC jest ledwo znośny, biorąc pod uwagę cenę urządzenia i wszystkich dostępnych konkurentów.
PocketBook Color Note
- 02/01/2025 v8
Florian Schmitt
Przezroczystość
Wyboru urządzeń do recenzji dokonuje nasza redakcja. Próbka testowa została udostępniona autorowi jako pożyczka od producenta lub sprzedawcy detalicznego na potrzeby tej recenzji. Pożyczkodawca nie miał wpływu na tę recenzję, producent nie otrzymał też kopii tej recenzji przed publikacją. Nie było obowiązku publikowania tej recenzji. Nigdy nie przyjmujemy rekompensaty ani płatności w zamian za nasze recenzje. Jako niezależna firma medialna, Notebookcheck nie podlega władzy producentów, sprzedawców detalicznych ani wydawców.
Tak testuje Notebookcheck
Każdego roku Notebookcheck niezależnie sprawdza setki laptopów i smartfonów, stosując standardowe procedury, aby zapewnić porównywalność wszystkich wyników. Od około 20 lat stale rozwijamy nasze metody badawcze, ustanawiając przy tym standardy branżowe. W naszych laboratoriach testowych doświadczeni technicy i redaktorzy korzystają z wysokiej jakości sprzętu pomiarowego. Testy te obejmują wieloetapowy proces walidacji. Nasz kompleksowy system ocen opiera się na setkach uzasadnionych pomiarów i benchmarków, co pozwala zachować obiektywizm.